Jarosław Pawłowski, prawnik PR1MUS DERLING

PRAWO PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI BUDOWLANEJ DLA POLSKICH SPÓŁEK NA LITWIE

Litewski rynek nieruchomości i budownictwa nie przestaje rosnąć. Realizacja takich projektów jak Rail Baltica, Via Baltica, LitPol Link, budowa elektrociepłowni kogeneracyjnej w Wilnie i w Kownie zachęca przedsiębiorstwa budowlane z państw Unii Europejskiej (UE) wkroczyć na litewski rynek budownictwa. Jednak jak i w każdym innym kraju, po pierwsze jest niezbędnie otrzymać odpowiednie certyfikaty umożliwiające prowadzenie działalności budowlanej.

Podstawowym aktem prawnym regulującym działalność gospodarczą w branży budowlanej na Litwie jest Ustawa o budownictwie (lit. Statybos įstatymas). Natomiast podstawowymi aktami prawnymi wyjaśniającymi Ustawę o Budownictwie są regulaminy techniczne z zakresu budownictwa.

Regulaminy techniczne dotyczące budownictwa w skrócie nazywane są „STR” i są oni uchwalane zazwyczaj przez Ministerstwo Środowiska. Warto zauważyć, że ważnym aktem prawnym regulującym działalność gospodarczą w branży budowlanej jest również Kodeks Cywilny (lit. Civilinis kodeksas). Niniejszy akt prawny reguluje zawieranie taki umów, jak na przykład, umowa o dzieło, umowa projektowania, umowa budowania, umowa poręczenia, umowa wspólnej działalności i inne. W tych przypadkach, gdy roboty budowlane kupowane są za środki państwowe, samorządowe, stosuje się przepisy określone w Ustawie o zamówieniach publicznych (lit. Viešųjų pirkimų įstatymas).

Przedsiębiorstwo z kraju UE może prowadzić swoją działalność gospodarczą na Litwie w następujący sposób:

• założyć spółkę – córkę;
• założyć filię spółki;
• zarejestrować się w urzędzie skarbowym (w celu podatkowych).

W przypadku założenia spółki – córki, podmiot ten jest osobną jednostką prawną i powinien uzyskać prawo do prowadzenia wybranej działalności w ten sam sposób, jak każde inne litewskie przedsiębiorstwo. Główną zaletą takiego rozwiązania jest to, że założyciel nie ponosi odpowiedzialności za obowiązki spółki – córki, tj. założyciel ogranicza przez to własne ryzyko. Spółka – córka nie odpowiada za obowiązki założyciela, a założyciel nie odpowiada za obowiązki spółki – córki. W tym przypadku prawo do prowadzenia działalności budowlanej na Litwie jest udzielane za pomocą atestacji spółki (lit. Įmonės atestavimas).

Tymczasem, jeżeli zakładana jest filia przedsiębiorstwa lub jeśli nie jest zakładany jakikolwiek podmiot, przedsiębiorstwo może prowadzić na Litwie taką działalność, jaką ma prawo prowadzić w swoim kraju. Należy zauważyć, że filia przedsiębiorstwa nie jest uważana za odrębną jednostkę prawną, dlatego też ponosi solidarną odpowiedzialność za zobowiązania założyciela, jak i założyciel ponosi solidarną odpowiedzialność za zobowiązania filii. W tym przypadku prawo do prowadzenia działalności budowlanej na Litwie jest udzielane za pomocą przyznawania prawa do prowadzenia działalności budowlanej (lit. Įmonės teisės pripažinimas).

Prawo prowadzenia działalności budowlanej na Litwie przyznawane jest przedsiębiorstwom z krajów UE na podstawie dokumentów potwierdzających, że mają prawo do prowadzenia takiej działalności w swoim kraju. Przedsiębiorstwo, które ubiega się o przyznanie mu takiego prawa, musi złożyć wniosek do Centrum Certyfikacji Produkcji Budowlanej przy Ministerstwie Środowiska (lit. Statybos produkcijos sertifikavimo centras prie Aplinkos ministerijos). Formularz wniosku dostępny jest na stronie internetowej Centrum Certyfikacji Produkcji Budowlanej – www.spsc.lt.

Do wniosku dołącza się:

• kopię dokumentu, potwierdzającego prawo wnioskodawcy do prowadzenia określonej działalności oraz tłumaczenie dokumentu na język litewski.
• kopię dokumentu, potwierdzającego fakt założenia spółki oraz tłumaczenie dokumentu na język litewski;
• oświadczenie dotyczące atestowanych specjalistów pracujących w strukturze wnioskodawcy;
• lista prac wykonanych przez wnioskodawcę.

Jednym z podstawowych warunków atestacji lub przyznania prawa do prowadzenia działalności budowlanej na Litwie jest posiadanie atestowanych specjalistów. Budowlane uprawnienia spółce są przyznawane uwzględniając posiadane uprawnienia specjalistów spółki. Należy zauważyć, że specjaliści również muszą posiadać litewski certyfikat działalności budowlanej, który jest wydawany przez SPSC. A więc, w przypadku braku atestowanych specjalistów na Litwie, ubiegająca się spółka powinna najpierw atestować swoich specjalistów (lub zatrudnić już atestowanych specjalistów) i tylko potem taka spółka może ubiegać się o własną atestację.

Decyzja o przyznaniu lub odmowie przyznania prawa do prowadzenia działalności dla spółki jest podejmowana nie później niż w ciągu 30 dni od momentu zarejestrowania wniosku. Zaświadczenie o przyznaniu prawa do prowadzenia działalności budowlanej wydaje się nie później niż w ciągu 45 dni od momentu zarejestrowania wniosku i jest ważne nie dłużej niż 5 lat. Po upływie 5 lat uprawienia prowadzenia działalności budowlanej mogą być przedłużone.

Informacja o wydanych atestach jest publikowana na stronie internetowej SPSC.

Zaświadczenie o przyznaniu prawa do prowadzenia działalności budowlanej zawiera informacje dot. grupy budowli, zakresu robót, jakie podmiot ma prawo wykonywać. Należy zauważyć, że przedsiębiorstwo ma prawo budować (rekonstruować, remontować) tylko budowle należące do określonej grupy, wskazanej w zaświadczeniu o przyznaniu prawa do prowadzenia działalności budowlanej i tylko w zakresie wskazanym w zaświadczeniu.

Jeżeli roboty budowlane mają być wykonywane w obiektach stanowiących dziedzictwo kulturowe RL, wymagany jest odpowiedni wpis w zaświadczeniu. W celu uzyskania wpisu dot. grupy budowli i zakresu robót lub prawa do wykonywania robót w obiektach stanowiących dziedzictwo kulturowe w zaświadczeniu o przyznaniu prawa należy we wniosku wskazać prawo do prowadzenia takiej działalności w swoim kraju i przedstawić dowody.